‌برگی از هنر «جهاد سازندگی» در مناطق محروم / روایتی از سختکوشی و محرومیت‌زدایی در “گتوند” و “شوشتر”

اقدامات عمرانی جهاد سازندگی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در گتوند شوشتر/ چگونه ۱۶ مدرسه در یک سال ساخته شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی خط مشی سیاست‌های توسعه‌ای کشور دگرگون شد و توسعه و عمران مناطق روستایی و محروم در اولویت مسئولان کشور قرار گرفت. مسئولان با توجه به شناخت دقیقی که از محرومیت‌های منطقه داشتند بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی دست به برنامه‌ریزی‌های لازم زدند تا اینکه بتوانند خدمات انقلاب را به مردم برسانند. یکی از نهادهایی که نقش محوری در انجام کارهای عمرانی داشت، جهاد سازندگی بود.

پس از تاسیس این نهاد انقلابی در ۲۷ خرداد ۱۳۵۸ تعدادی از جوانان علاقه‌مند و توانا و آشنا به امور عمرانی به آن پیوستند. تشکیل جهاد سازندگی را باید سر آغاز یک حرکت انقلابی در جهت محرومیت‌زدایی از روستاها دانست. مناطق روستایی قبل از پیروزی انقلاب از حداقل امکانات رفاهی برخوردار بودند چنان که روستاهایی که دارای برق، آب آشامیدنی، جاده روستایی بودند تعدادشان بسیار اندک بود. در بحث آموزش بسیاری از روستاها فاقد فضای آموزشی بودند.

در کتاب “انقلاب اسلامی در گتوند و شوشتر” که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده درباره فعالیت‌های جهاد سازندگی در آنجا آمده است: در تمام منطقه گتوند و عقیلی با آن وسعت پنج مدرسه وجود داشت. با توجه به آمار اقدامات انجام شده پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط فرمانداری، بخشداری، کمیته انقلاب اسلامی و جهاد سازندگی می‌توان به حجم کارهای انجام شده پی برد. اقدامات عمرانی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۵۸در برخی مناطق انجام شده است در حدود پنجاه مورد می‌باشد. جهاد سازندگی به کمک کمیته انقلاب این کارها را انجام دادند.

اقدامات عمرانی و فرهنگی جهاد سازندگی در گتوند

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی این منطقه دچار مشکلات و محرومیت‌های فراوانی بود که شرایط سختی را برای مردم به وجود آورده بود. کمبود فضای آموزشی و نبود امکان تحصیل در مقطع دبیرستان برای پسران و دختران و همچنین نبود مدرسه راهنمایی برای دختران موجب شد که آموزش در این منطقه در سطح بسیار پایینی قرار گیرد، چنان که افراد دیپلمه تعدادشان بیشتر از ده یا بیست نفر نبود. نداشتن جاده‌های روستایی و عدم آسفالت کوچه‌ها و خیابان‌ها از دیگر مشکلات مردم به حساب می‌آمد. در تمام منطقه عقیلی و گتوند هیچ روستایی از داشتن آب آشامیدنی لوله‌کشی برخوردار نبود و رفع این مشکلات و کمبودها از مهم‌ترین خواسته‌های مردم به حساب می‌آمد.

پس از تشکیل جهاد سازندگی و کمیته انقلاب اسلامی در گتوند و با توجه به برنامه‌ریزی‌هایی که توسط اعضای آن صورت گرفت، مقدمات یک حرکت سریع برای جبران عقب‌ماندگی‌ها شروع شد. از اولین اقدامات کمیته رفع محرومیت‌های آموزشی بود. محرومیتی که موجب عقب‌ماندگی‌های فراوانی شده بود که جبران آن تاکنون به طور کامل رفع نشده است.

ساخت فضای آموزشی از اولین اقدامات بود که با توجه به آشنایی برخی از اعضای کمیته و جهاد سازندگی به امور ساختمانی و عمرانی به سرعت ساخت فضای آموزشی شروع شد و در طول یک سال شانزده فضای آموزشی در گتوند و عقیلی در اختیار دانش آموزان قرار گرفت. این فضاهای آموزشی شامل: ۱- دبیرستان طالقانی گتوند ۲- دبیرستان کوثر گتوند ۳- دبستان مصطفی خمینی ۴- دبیرستان دخترانه ترکالکی ۵- مدرسه راهنمایی روستای سماله ۶- تکمیل مدرسه راهنمایی ترکالکی ۷- مدرسه راهنمایی روستای جنت‌مکان ۸- مدرسه روستای حیدر ۹- مدرسه روستای ویسی ۱۰- مدرسه پشت درب علیا ۱۱- مدرسه روستای بدیل ۱۲- مدرسه روستای کاظم ۱۳- مدرسه روستای آبید حاجی بابا ۱۴-مدرسه روستای آبید علی باز ۱۵- مدرسه روستای کوشکک ۱۶- مدرسه ابتدایی روستای سماله می‌باشند.

راه‌اندازی و احداث دبیرستان در گتوند

در بخش گتوند دبیرستان وجود نداشت و جوانان برای ادامه تحصیل باید به شهرهای شوشتر و دزفول می‌رفتند یا اینکه ترک تحصیل می‌کردند. به همین خاطر ضرورت داشت نخستین اقدام در این بخش یک اقدام فرهنگی باشد. آقای حیات شعبانی که در سال ۵۷ مدیریت مدرسه داریوش (نواب صفوی) را به عهده داشت در خصوص تأسیس دبیرستان در این بخش می‌گوید: «قبل از انقلاب چند بار به اداره فرهنگ شوشتر مراجعه نمودم و خواستار راه‌اندازی دبیرستان شدم. در یکی از مراجعات با آقای کلانتر مهدوی، معاون اداره، خواسته خود را مطرح نمودم. ایشان در جواب به من گفت هر وقت در شوشتر دانشگاه تأسیس گردید، در گتوند نیز دبیرستان راه‌اندازی می‌کنیم. پس از پیروزی انقلاب یکی از نیازهای دانش‌آموزان تأسیس دبیرستان بود، مجددا در همین ارتباط به اداره شوشتر مراجعه کردم. پس از پیروزی انقلاب اداره آموزش و پرورش شوشتر توسط یک کمیته فرهنگی اداره می‌شد و شخصی به نام آقای مرتضی کشت‌پور (دبیر ریاضی) رئیس آن بود. پس از حضور در کمیته و طرح درخواست خود توانستم مجوز راه‌اندازی پایه اول دبیرستان در رشته علوم انسانی را در محل یکی از کلاس‌های مدرسه نواب صفوی (داریوش) بگیرم و بلافاصله از اسفند ماه ۵۷ کار خود را شروع نمودیم.

اقدام فرهنگی دیگر در گتوند که بلافاصله پس از پیروزی انقلاب صورت گرفت راه‌اندازی دفتر نمایندگی اداره آموزش و پرورش در این بخش بود. این کار با پیگیری‌های مکرر کمیته انقلاب اسلامی و جهاد سازندگی صورت گرفت و اولین نماینده آموزش و پرورش در گتوند آقای نعمت‌الله نقشینه بود که سابقه تدریس و مدیریت در گتوند داشت. پس از ایشان آقای محمد زمان فروزانفر عهده‌دار این مسئولیت شد. در ادامه حضور دفتر نمایندگی و در پرتو حمایت‌های جهاد سازندگی انقلاب اسلامی و واگذاری زمین توسط خیرین، ساخت دبیرستان آغاز گردید. ساختمان دبیرستان در تابستان به صورت سریع و انقلابی در مدت هفتاد روز آماده شد؛ به طوری که سال تحصیلی ۵۸ را دانش‌آموزان در دبیرستان طالقانی مشغول به تحصیل شدند و دیگر نیاز به مهاجرت یا ترک تحصیل نبودند.

از دیگر اقدامات جهاد سازندگی با همکاری کمیته انقلاب اسلامی انجام ۱۲ طرح آبرسانی بود که در روستاهای مختلف صورت گرفت. این طرح ها شامل: ۱- تکمیل شبکه آبرسانی گتوند ۲- طرح آبرسانی روستای آبید على باز ۳- طرح آبرسانی روستای حاجی بابا ۴- طرح آبرسانی روستای کوشکک ۵ – طرح آبرسانی روستای ظلم‌آباد (شهرک شهید محمدی) ۶- طرح آبرسانی روستای دهلران ۷- طرح آبرسانی روستای پشت درب علیا و سفلی ۸ – طرح آبرسانی روستای سماله ۹- طرح آبرسانی روستای کاظم و روستای مم صفیه ۱۰ – طرح آبرسانی روستای مرتضی ۱۱ – شروع طرح آبرسانی روستای دشت بزرگ ۱۲ – طرح آبرسانی به روستای ترکالکی بودند که توانست تحولی در سطح زندگی مردم ایجاد کند.

از دیگر اقدامات جهاد سازندگی انقلاب اسلامی تعریض پل گچ سنگی در مسیر جاده گتوند به شوشتر بود و همچنین ساخت سیل بند در قسمت شمال غربی گتوند از اقدامات مهمی بود که در سال ۵۸ صورت گرفت. تعریض و توسعه خیابان‌های استقلال، جمهوری اسلامی، امام خمینی (ره)، آزادی از دیگر اقدامات پس از پیروزی انقلاب بود. تأسیس و راه‌اندازی نهادهای انقلابی و باز کردن دفاتر آن‌ها نیز با تلاش‌های اعضای کمیته انجام شد .