کهن شهر شوشتر؛ شهر حکیمان و دانشمندان

کهن شهر شوشتر؛ شهر حکیمان و دانشمندان

یادش به خیر، پدر بزرگ ها و مادربزرگ ها وقتی «مریض» و به قول امروزی ها «بیمار» می شدند، به «حکیم» مراجعه می کردند. حکیم دیروز، همان طبیب و پزشک و دکتر امروزی بود.

تاریخ ، فرهنگ و تمدن کهن شهر شوشتر ، ده ها و شاید صدها استاد و شاگرد حکیم، مانند حاج ملاعلی و حاج حسین حکیم شوشتری و میرزا حاج غلامحسین موحد را تقدیم جهان طب و پزشکی کرده است.

حکیم در فرهنگ و تمدن کهن شهرشوشتر ، تنها طبیب و پزشک حاذق نبود؛ بلکه او جامع علوم بسیاری بود که از جمله آنها علم طبابت و داروسازی و داروشناسی بود.

حکیم، دردشناس بود؛ دردها را شناسایی و به دنبال درمان دردها و رنج ها و آلام بشری بود.

حکیم، تو را به هستی و زندگی و حیات طیبه، پیوند می داد؛ هستی را برای تو معنا می کرد و در کنار حیات سالم دنیایی، تو را به حیات جاوید اخروی، رهنمون می شد.

میرزا حاج غلامحسین موحد و دیگرانی که حکیم طبیب و طبیب حکیم بوده اند، کتاب هایی تحت عنوان معالج الامراض نوشته اند.

حکیم حاج ملاعلی حکیم شوشتری عمو و استاد میرزا حاج غلامحسین موحد  نیز یکی از حکیمان طبیبی است که کتاب‌هائی ارزشمند و پندنامه را برای پزشکان و طبیبان به یادگار گذاشت. برای حکیم طبیب، به همان اندازه که مهارت در طبابت جسم مطرح بود، رعایت اخلاق الهی و طبابت روح نیز اهمیت داشت.

نظامی سمرقندی درباره جایگاه حکیم و طبیب می گوید: «هر طبیب که شرف انسان نشناسد، رقیق القلب نبود و تا منطق نداند، حکیم النفس نبود و تا مؤید نبود، به تأیید الهی، جید الحدس [دانا دل و روشن دل] نبود و هر که جید الحدس نبود، به معرفت نرسد».

حکیم حاج ملاعلی حکیم شوشتری هر گاه در طبابت و یا در درس و یا آموزش و پژوهش به مشکلی برخورد و نمی توانست مشکل را حل کند، وضو می گرفت و به مسجد می رفت و نماز می خواند و دعا می کرد؛ تا مشکل علمی او رفع گردد و پس از حل مشکل، دو رکعت نماز شکر به جای می آورد.

حکیم، متخلق به اخلاق الهی است. او با خدایش عهد بسته که خوش رفتار باشد؛ با بیمارانش تندی نکند؛ اسرار بیماران را فاش نسازد و به آنها خیانت نکند.

با این حال، متأسفانه برخی طبیبان بیمارند!

طبیب برج ساز، طبیب معتاد، طبیب زیر میزی بگیر، طبیب رومیزی بگیر، طبیب سیاست باز، طبیب پول ساز و طبیب…، طبیبانی هستند که خودشان باید به طبیب مراجعه و بیماری هایشان را معالجه کنند.

سرمایه حکیم، برج و بارو و ویلا و ماشین نیست. حکیم گاهی با فقرا همزیستی می کرد؛ تا درد فقر و نداری را بچشد.

حکیم، هیچ گاه مرفه نبود و اگر روزی گرفتار رفاه می شد، سرمایه اش را خرج فقرا می کرد و فقرا را رایگان معالجه می کرد. طبیبان امروز ما باید به دنبال حکمت باشند؛ تا حکیم شوند. سرمایه حکیم، دانش و اندیشه است. حکیم امروزی باید در کنار جسم و بدن سالم، عقل سالم و روح سالم را به بشر هدیه دهد.

او باید به دنبال مطالعه بیشتر باشد و از دانش روز استفاده کند و از دستاوردها و مواریث فرهنگ و تمدن اسلامی آگاهی یابد.

بنابراین اگر کسی حکیم باشد، طبیب هم هست؛ ولی اگر طبیب باشد، معلوم نیست حکیم هم باشد!

طبیبان و پزشکان امروز، باید حکیم حاج ملاعلی و حسین حکیم شوشتری و میرزا حاج غلامحسین موحد زمانه خویش باشند.