پسند یا لایک

پسند یا لایک

ما در زندگی واقعی برای انتقال پیام ها و مقصودمان به دیگران از سازوکارهای مختلفی استفاده می کنیم که ارتباط کلامی(مانند حرف زدن) و ارتباط غیرکلامی(مانند زبان بدن) از جمله آنهاست. هر کدام از این نوع ارتباط ها ابزارها و ویژگی های خاص خود را دارند و در زمینه های اجتماعی مختلف به شکل های مختلفی بکار گرفته می شوند. مثلا در دنیای واقعی اگر با کسی رودربایستی داریم ولی می خواهیم به او این منظور را منتقل کنیم که « من دیگر حوصله شنیدن حرفهایت را ندارم» از زبان بدن استفاده می کنیم و ممکن است به عمد خمیازه بکشیم یا به صفحه گوشی مان خیره شویم تا او متوجه منظور ما شود.

با ظهور و گسترش شبکه های اجتماعی، هم ارتباط کلامی و هم ارتباط غیرکلامی همچون زبان بدن باید به زبان شبکه های اجتماعی ترجمه می شد. منظور آنکه، ارتباط بین فردی در دنیای واقعی باید به واسطۀ ابزارها و لوازم موجود در شبکه های اجتماعی انجام می شد و افراد منظورشان را با توجه به علامت ها و نشانه های موجود در این شبکه ها منتقل می کردند. شاید یکی از دلایل رشد ایموجی ها و استیکرهای مختلف، نیاز افراد برای انتقال منظورشان بدونِ، یا در کنار، بکارگیری کلمات است. برای مثال وقتی کلمه « استیکر فحش » را در نوار جستجوی گوگل تایپ می کنیم پیشنهادهای گوگل به شرح زیر است: استیکر فحش ناموسی، استیکر فحش خنده دار، استیکر فحش ترکی، استیکر حرف زشت، استیکر فحش عمه، استیکر فحش دار. فحش عمه جای بسی تأمل دارد. بگذریم.

زبان جاری در شبکه های اجتماعی به تدریج و آرام آرام در حال شکل گیری است. روزانه هزاران استیکر، ایموجی و نشانه بین المللی و حتی به زبان ها و گویش های محلی، و با تصاویر شخصیت های مختلف وارد بازار می شود و هر کاربر برای انتقال منظور خود از آنها استفاده می کند. امکان سوء تفاهم، اختلاف و برداشت های ناصحیح از پیامها نیز بسیار وجود دارد. علاوه بر اینها، به تدریج « زبان مجازی بدن» نیز در شبکه های اجتماعی شکل گرفته است که صرفا مبتنی بر علامت ها و نشانه های ملموس و موجود همچون استیکرها نیست. منظور، رفتارهای اجتماعی مختلفی است که در فضای مجازی بروز می یابد و در معرض تفسیرها و برداشت های مختلف قرار می گیرد. برای مثال، لایک کردن یک عکس ممکن است معنای مشخصی داشته باشد. اینکه من عکس را پسندیدم. ولی آیا لایک نکردن عکس هم معنای مشخصی دارد؟ آیا ما نام افرادی را که لایک نمی کنند را به حافظه مان می سپاریم و مقابله به مثل می کنیم؟ سین(دیده) شدن پیام ما توسط گیرنده معنای مشخصی دارد. یعنی او پیام ما را دیده است. ولی آیا پاسخ ندادن فوری او به پیام هم معنای مشخصی دارد و فورا باید درباره این رفتار قضاوت کرد؟ ما با یکی از اعضای فامیل یا دوستان رفت و آمد نداریم. یک عضو دیگر فامیل یا دوستان مدام عکس هایی از مهمانی هایی در اینستاگرام منتشر می کند که او حضور دارد و با لبخند به دوربین نگاه می کند. آیا این عضو فامیل با انتشار این عکس ها می خواهد به ما چیزی بگوید و منظوری دارد؟

فضای مجازی ارتباط کلامی و ارتباط غیرکلامی خاص خود را دارد. هنوز این فضا عرصه آزمایش و خطاست و شکل گیری توافقی همگانی در خصوص زبان و معانی نشانه های آن نیازمند سپری شدن زمان است. به همین دلیل صراحت و رک گویی، پرسش و بیان منظور، پرهیز از تفاسیر شتابزده از پیام و در نهایت مدارای اجتماعی از جمله مواردی است که شاید به کاهش تضادها کمک کند.