نوید یزدگرد به آمدن امام زمان علیه‌السلام / تاریخ را باید دوباره بخوانیم

مسعود شفیعی کیا

محدثان و عالمان بزرگ شیعه مانند؛ سید بن طاووس و مرحوم مجلسی فارغ از تعصب متأخرین بر روی شاهان ایرانی و به خصوص خسروپرویز، ماجرای شگفتی از یزدگرد سوم نقل می‌کنند:

چون ساسانیان در جنگ اعراب شکست خوردند، و یزدگرد از کشته شدن «رستم فرّخ زاد» سردار لشکرش مطلع گشت و دانست که پنجاه هزار تن از سپاهش کشته شده اند، در حالی که با کسانش عزم فرار داشت در ایوان کاخ خود ایستاد و گفت:

هان ای ایوان! درود من بر تو باد!

بدان! هم اکنون از تو روی بر می‌تابم تا وقتی که من یا مردی از فرزندان من که هنوز زمان وی نزدیک نشده و موقع آمدن او فرا نرسیده، برگردیم.

سلیمان دیلمی گوید: خدمت امام جعفر صادق علیه السّلام رسیدم و عرض کردم: قربانت گردم مقصود یزدگرد از «یا مردی از فرزندان من» چیست؟

حضرت صادق گفت: او مهدی صاحب الزمان است که به فرمان خدا قیام خواهد کرد و او ششمین فرزند من و اولاد دختری یزدگرد ( شهربانو مادر امام‌سجاد علیه‌السلام) است. او از فرزندان یزدگرد است و یزدگرد نیز پدر وی محسوب می‌شود.

📚 این روایت را ابن عیاش محدث قرن چهارم، در کتاب المقضب الاثر (ص ۴۱) نقل کرده و دیگران از جمله سید بن طاووس (در الملاحم و الفتن، ص ۳۷۲) و مرحوم مجلسی (در بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۱۶۴)، با اندک تغییراتی، از قول او روایت کرده‌اند.

اگرچه متأخرینی تلاش دارند که دختر یا نوه‌ی یزدگرد سوم بودن مادر امام زین‌العابدین علیه‌السلام را زیر سؤال ببرند، ولی راویان و دانشمندان سترگ شیعی مانند شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ کلینی و صاحب تاریخ یعقوبی از دختر خسرو بودن وی بدون تعصب متأخرین سخن گفته‌اند.

و گویا تعصب متأخرین ریشه در باور شاه ستیزی پس از انقلاب دارد، که حتی به انکار دختر یزدگرد بودن حضرت شهربانو همسر سیدالشهداء می‌پردازند.

یا روایت مزبور را منکر می‌شوند، و مثلاً راویان آنرا بعضاً مجهول دانسته یا به استناد به خبر واحد رجال شناسی «سلیمان دیلمی» و پدرش را غالی می‌دانند، در صورتیکه از همین راویان روایات دیگر، امروز به متون مشهور و باور و نقل منابر تبدیل شده است.

و گویا فقط با تأیید سخن خسروپرویز مشکل دارند.

به دنبال سند شناسی و رد و تأیید این حدیث نیستم، ولی اینکه امثال شیخ مفید و شیخ صدوق و شیخ کلینی و سید بن طاووس و شیخ مجلسی بدون تعصب از دختر یزدگرد بودن حضرت شهربانو می‌گویند، و روایت تأیید سخن یزدگرد توسط امام‌صادق علیه‌السلام را نقل می‌کنند، گویای نبود جو یزدگرد ستیزی در علمای قدیم شیعه است.

و از طرف دیگر هم اینکه دختر یزدگرد شرافت مادری امامی را به دست می‌آورد، ماجرای داستان ازدواج محارم یزدگردیان با هم سست می‌شود، و چگونه ممکن است که خدا مادر امامی را از گرفتاران به پیوند شنیع پدر وفرزندی و خواهر و برادری انتخاب کند؟!

پس تاریخ را باید دوباره بخوانیم!