دست به دامن مسهل ها نشوید!

یکی از شکایتهای شایع بیماران در سنین مختلف، سختی دفع و مشکلات ناشی از آن می باشد. متاسفانه بسیاری از بیماران نیز برای رفع این مسئله دست به دامن داروهای مسهل مثل سنا و مشتقات دارویی آن(نظیر قرص سی لاکس) می گردند و مداومت آنها در مصرف این داروها منجر به بروز عوارض ناشی از آنها و نیز وابستگی به مصرف دارو جهت دفع می گردد.
باید بدانید که مصرف مسهل ها به منظور رفع یبوست و راحتی در دفع از نگاه پزشکی ایرانی به شدت نهی شده است چرا که این کار باعث دفع ترشحات ضروری بدن، تغییر قهقرایی در ترکیب سیالات مختلف در تمام بدن، کاهش طول عمر و افزایش استعداد ابتلا به بیماریهای سخت می گردد.
از منظر پزشکی ایرانی بعضی از اسباب بروز یبوست و دفع سخت مدفوع به شرح زیر است:
– مصرف زیاد غذاهایی با مزاج خشک مثل ذرت و ارزن و بلوط و سماق و خوراکیهای ترش و تند یا ظاهرا خشک مثل گوشتهای نمک سود و خشک که نمونه امروزی آن سوسیس و کالباس است و همچنین نان خشک و غذاهای کبابی و سرخ کردنی.
– عدم دفع در زمان مناسب و پس زدن رفلکسهای دفعی؛ بسیاری از افراد عادت دارند در زمان کار یا در مهمانی و سفر به دلایل مختلف از دفع به موقع مدفوع خودداری کنند و این مسئله از دلایل شایع بروز یبوست می باشد.
– ضعف عضلات شکم (یکی از دلایل آن در طب سنتی ایران، افراط در آمیزش جنسی می باشد)
– مصرف داروها و خوراکی های کاهنده حرکات روده مثل برنج و بسیاری از داروهای کاهنده فشارخون و آنتی هیستامین ها. (بدیهی است این به معنای مضر بودن برنج یا دلیلی برای قطع خودسرانه مصرف داروهای مزبور نمی باشد.)
– عدم ترشح مناسب صفرا به داخل روده که معمولا ایجاد یبوست های دردناک می کند.
– از دست دادن بیش از حد مایعات به دلایلی مثل تعریق زیاد.
– ابتلا به سوء مزاج گرم یا خشک کبد یا معده. (تشخیص این موارد توسط متخصص طب سنتی صورت می گیرد)
– انسداد مسیر دفع به دلیل وجود عواملی که مسیر را ببندد مثل کرمهای بزرگ روده یا تومورها.

اگر از یبوست رنج می برید به خصوص اگر اخیرا به آن دچار شده اید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا ابتدا بررسی های تشخیصی لازم صورت بگیرد. بسیاری از بیماران مبتلا به یبوست نیاز به تعدیل مزاج دارند که برای این کار مراجعه به پزشک متخصص ضروری است.

در صورت اطمینان از نبود مشکلات اساسی یا خطرآفرین، موارد زیر می تواند به رفع یبوست کمک کنند:
✔️انجیر خشک خیسانده در آب یا آب+عسل پیش از غذا
✔️ استفاده از روغن بادام شیرین یا روغن زیتون در سوپ یا آش ساده
✔️خوردن سیب یا انار شیرین با فاصله مناسب بعد از غذا
✔️در حالت ناشتا، یک قاشق سوپخوری خاکشیر و یک تکه نبات در یک لیوان آب داغ انداخته، روی لیوان را بپوشانید و پس از چند دقیقه بنوشید
✔️مصرف نعنا یا ریحان همراه با غذا
✔️مصرف انجیر و گردو به عنوان تنقل در طی روز
✔️مصرف ناشتای تعدادی مویز بدون هسته یا کشمش
✔️پرهیز از خوردن غذا بدون اشتهای واقعی
✔️خودداری از پس زدن رفلکسهای دفعی
ماساژ دور ناف در جهت عقربه های ساعت با روغن بادام شیرین
✔️خوردن به موقع صبحانه
✔️خواب و ورزش مناسب

برای رفع یبوست بهتر است ابتدا اصول شش گانه سلامت (بخصوص اصول تغذیه) را اصلاح و رعایت کنید و سعی کنید از ملینها به صورت مداوم استفاده نکنید و هرچند گاه یک نوع را برگزینید تا از کاهش تاثیر آنها و بروز عوارض در امان باشید.

دکتر محمدعلی زارعیان – متخصص طب سنتی ایران