استرس سبب پرخوری و اضافه‌وزن می‌شود

بسیاری افراد نمی‌دانند که استرس، نه‌تنها پیامدهای روحی دارد، بلکه سبب پرخوری و اضافه‌وزن می‌شود.

آندره کلاین‌ردیس، کارشناس موسسه پژوهشی امور تغذیه در آلمان، دراین‌باره می‌گوید: «حدود ۴۰درصد افراد در زمان استرس غذای بیشتری می‌خورند.»
اما چرا تن و روان آدمی در زمان استرس چنین واکنشی از خود نشان‌می‌دهد؟
استرس بدن را در وضعیت آماده‌باش قرارمی‌دهد. اما آدرنالین، که هورمون استرسی است، در لحظه خطر سبب می‌شود که ما اشتها و گرسنگی خود را فراموش‌کنیم و متناسب با خطر پیش‌آمده، دست به فرار یا مقابله بزنیم.

لارس زلیگ، رئیس بخش تغذیه کلینیک دانشگاه لایپزیگ نیز درباره جبران انرژی ازدست‌رفته در زمان استرس می‌گوید: «به‌همین‌علت انسان مدرن می‌کوشد با مواد غذایی نشاسته‌دار همچون چیپس این خلاء را پُرکند.»

زمانی که استرس به مدت طولانی ادامه‌دارد، ما شاهد افزایش ترشح هورمون‌هایی هستیم که به گروه گلوکوکورتیکوئیدها تعلق‌دارند. این هورمون‌ها سبب افزایش اشتها می‌شوند بی‌آنکه بدن به‌طور واقعی نیاز به غذا داشته‌باشد.

در دوران کنونی، انسان در زمان استرس، به مراتب کم‌تر از گذشته‌های دور انرژی از‌دست‌می‌دهد. به‌همین‌دلیل مبتلایان به استرس مزمن، دچار مشکلی به نام “اضافه‌وزن” می‌شوند.

افراد بزرگسال می‌توانند از خرید شیرینی و تنقلات چربی‌دار و انبارکردن آنها در کشوی میز کارشان خودداری‌کنند، اما به گفته متخصصان “استرس سبب افزایش فعالیت‌ها و واکنش‌های ناگهانی می‌شود و درست در این زمان، تصمیم‌گیری عقلانی کاهش‌می‌یابد. در این زمان به‌سختی می‌‌توان با خواهش‌های درونی بدن مقابله‌کرد.»

بدن انسان بر اساس سیستمی کارمی‌کند که آن را می‌توان با الگوی “تشویق و مجازات” مقایسه‌کرد. مصرف شکلات و شرینی‌ها، نه‌تنها تشویقی برای مقابله با استرس است، بلکه به‌طور کوتاه‌مدت سبب برانگیختن “احساس مثبت و خوب” در آدمی می‌شود.
به گفته کارشناسان تغذیه در آلمان، “زمانی که کودک برای هر کار خوبی با شیرینی یا شکلات تشویق‌می‌شود، در زمان بزرگسالی نیز این مکانیزم ادامه‌می‌یابد.”
متخصصان تاکیدمی‌کنند که “سیستم تشویق از طریق دریافت غذا” در کودک تاثیراتی دیرپای خواهدداشت و به‌سختی می‌توان با این عادت و القا در بزرگسالی مقابله‌کرد. حتی در زمانی که کار خوبی انجام‌نداده‌ایم، برای ایجاد احساس شادی یا جلوگیری از اندوه، دست به خوردن شیرینی و شکلات می‌زنیم.
جالب اینکه در طب ایرانی نیز دیدگاه مشابهی وجوددارد. پس لازم است در برنامه‌های غذایی و دوایی کنترل وزن و ایجاد تناسب اندام، به سلامت روحی و روانی افراد نیز توجه‌شود.
پزشک، بدون توجه به جنبه‌های روحی روانی مراجعه‌کنندگان، نمی‌تواند به درمان موثر و تندرستی پایدار دست‌یابد.

دکتر ناصر رضایی پور متخصص طب سنتی ایرانی