ریزگردها در حال بازگشت ؛ دستگاه‌های دولتی موازی کاری می‌کنند / از ستاد ملی مقابله با ریزگرد تا تاسیس مرکز پایش و پیش بینی گرد و غبار

به گزارش شبکه خبری خوزستان به نقل از دیدار نیوز چند سال پیش که ماجرای هجوم ریزگرد به کشور به اوج خود رسید، محیط زیست تصمیم گرفت، ستادی به نام ستاد ملی مقابله با ریزگرد راه اندازی کند، حالا سازمان هواشناسی هم مرکز پایش و پیش بینی گرد و غبار را تاسیس کرده و نتیجه؛ دو خط موازی که بهم نمی‌رسند.

بالا رفتن میزان شاخص آلودگی به دلیل ورود ریزگرد یا گرد و غبار به استان‌های جنوبی و جنوب غربی در سال‌های اخیر یک بحران جدی و پاشنه آشیل سازمان محیط زیست بوده و هست، از این رو چند سال پیش این سازمان تصمیم گرفته ستاد ملی مقابله با ریزگرد راه اندازی کند تا در قبال دریافت بودجه قابل توجهی برای کنترل این پدیده اقدام‌های پیشگیرانه انجام دهد، اما در چند سال اخیر فعالیت این ستاد در حد ارائه تدوین آیین نامه، برآورد خسارت و ارائه برنامه جامع مقابله با ریزگرد بود و کسی از سرنوشت اجرای این برنامه‌ها خبر ندارد.

نکته قابل تامل این است که تمام برنامه‌های روی کاغذ این ستاد مربوط به سال ۹۹ بوده و معنای آن این است که یا این ستاد دیگر برنامه‌ای برای ارائه نداشته یا سایت به روز نشده است!

ستاد یا مرکز پایش، کدام موثرند؟

این بار بازگشت دوباره ریزگرد‌ها در هفته‌های اخیر و اعتراض مردم خوزستان که در روز‌های نخست هفته پیش اولین میزبان ریزگرد بودند پای سازمان هواشناسی را به این ماجرا باز کرد و مسوولان این سازمان با دعوت از مقامات WMO و نمایندگان وزارت امورخارجه، نمایندگان حقوقی ریاست جمهوری و نمایندگان بین الملل وزارت راه و شهرسازی جلسه‌ای را برگزار کردند و ذیل آن قصدنامه‌ای را امضا کردند تا به گفته ریس سازمان هواشناسی به دلیل گرد و غبار‌هایی که به‌خصوص در شمال خاورمیانه اتفاق افتاد، راه‌اندازی مراکز پایش گرد و غبار در دستور کار قرار گرفت و مد‌های منطقه‌ای در بسیاری از مناطق دنیا راه اندازی شد.

در این جلسه در مورد مباحث مختلف و راه اندازی مد در سایر مناطق نیز صحبت شد، اما جای خالی یک نماینده از سازمان حفاظت محیط زیست یا ستاد ملی مقابله با ریزگرد نکته مهمی بود که به آن توجه نشد؛ حضور یک نماینده از این دو نهاد دولتی می‌توانست یک دستاورد مهم داشته باشد و آن هم اینکه مجریان می‌توانستند با آگاهی از برنامه‌ها و کار‌های اجرا شده و نشده ستاد ملی مقابله با ریزگرد، به جای شرکت در یک مسابقه‌ای که ممکن است باخت به همراه داشته باشد در دو امدادی شرکت می‌کردند با این هدف که به موقع از خط پایان موفقیت در اجرای طرح عبور کنند.

ایران پیشرو‌تر از کشور‌های همسایه

یکی از نکاتی که سحر تاجبخش در این جلسه به آن اشاره داشت این بود که با وجود این‌که غرب آسیا یکی از منشأ‌های تولید گرد و غبار در حوزه شمال آفریقا است، تاکنون مدی برای آن راه اندازی نشده بود و در جلساتی که کمیته‌های متحد تشکیل دادند نیز اهمیت موضوع راه اندازی مد در غرب آسیا تایید شد.

سازمان هواشناسی ایران از سال ۲۰۱۶ میلادی ساخت این مراکز و مد‌های منطقه‌ای را آغاز کرد و ترکیه نیز از سال ۲۰۱۸ به این کار ملحق شد. در تقسیم‌بندی WMO ترکیه در منطقه شش و ایران در منطقه دو قرار دارد، چون این دو کشور در غرب آسیا قرار دارند WMO همکاری را بین ایران و ترکیه پیشنهاد داد و امروز قصدنامه‌ای میان ایران و ترکیه به منظور تشکیل مد هشدار و راهنما در غرب آسیا امضا شد و این بدان معنا است ایران در این راه از سایر کشور‌های منطقه پیشرو‌تر بوده، اما بروز دوباره ریزگرد در استان‌های جنوبی نشان می‌دهد که این پیشرو‌تر بودند دردی از مردم دوا نکرده است.

البته تاجبخش نظر دیگری دارد و در توضیح بیشتر فعالیت‌های انجام می‌شده چند گام را ترسیم کرده که در این باره می‌گوید:در گام‌های بعدی باید با ترکیه به جمع‌بندی برسیم که طبق یک برنامه اجرایی کدام کشور‌ها تحت پوشش قرار گیرند و فعالیت هر کشور باید چگونه باشد و ضرورت دارد که حتما به اسناد بالادستی و سازمان‌ها و دستگاه‌های همکار توجه کنیم بنابراین بعد از مبادله قصدنامه‌هایی که در دست ما و ترکیه است کمیته‌ای به منظور مطرح کردن مسائل فنی تشکیل می‌دهیم و از نظرات دستگاه‌های مرتبط در سطح ملی نیز استفاده خواهیم کرد.

نتیجه این همکاری ها؛ شاید وقتی دیگر …

تجربه سال‌های متمادی نشان داده که مرهم درد مردم جنوب و جنوب غربی کشودر در مواجهه با ریزگرد‌ها راه اندازی ستاد و مرکز پایش یا انعقاد قرارداد و تفاهم نامه و حتی برنامه‌های نوشته شده نیست، تنها کار‌های اجرایی تاثیرگذار و کارشناسی می‌تواند این زخم کهنه را ترمیم کند، هر چند که تجربه نشان داده که هیچ کدام از این مراکز‌ها و ستاد‌ها گام جدی و تاثیرگذاری برای رفع این مشکل برنداشته اند و همه چیز در حد شعار بوده و بس.

🖋 نسرین نیکنام