فضای جامعه پس از کرونا چگونه می‌شود؟

از زمان شیوع کرونا تا کنون دگرگونی‌هایی در ساختار اجتماعی جامعه به وجود آمده‌ که از جمله آن‌ها می‌توان به برهم خوردن نظم اجتماعی اشاره کرد.
کرونا بزرگ‌ترین مراسم باستانی ایرانیان – نوروز – را به چالش کشید و در سطح کلان، قشربندی اجتماعی را به چالش کشیده‌است. فقرا حتماً به امکانات بهداشتی کمتری دسترسی دارند و بیشتر در معرض بیماری قرار می‌گیرند.

اقشار توانمندتر در گذشته نسبت به این امر کم‌توجه بوده‌اند، اما حالا می‌دانند که فقرا اگر بیمار شوند، محیط به ویروس‌های بیشتری آلوده می‌شود، فشار بر نظام بهداشت و درمان بیشتر می‌شود و آن‌ها هم در خطر قرار می‌گیرند. بی‌توجهی به فقر و نابرابری مثل گذشته برای اقشار فرادست، ظاهر کم‌خطری ندارد.

علیرضا وحدت پناه(مدرس علوم اجتماعی،جامعه شناس) از زمان بروز بیماری و اپیدمی کرونا در کشور، در تولید محتوا درباره این پدیده نقش داشته‌است.

او در یک گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم ابعاد اجتماعی بحران کرونا را بررسی کرده‌است امیدوار است که نظام شهروندی پیام این بحران را بشنوند و برای درس‌آموزی از آن خود را آماده کند.

در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:

ساختار فرهنگی مردم در مقابله با کرونا چقدر اثر گذار است؟

علیرضا وحدت پناه در پاسخ به این سوال اظهار داشت: فرهنگ مقوله‌ای گسترده است که ارزش‌ها، هنجارها و تمثیل‌ها هستند اما ارزش و باور مهم بوده البته افراد کنش‌گر هم جز فرهنگ تلقی شده ولی ساختار فرهنگی جامعه ما یک دست نیست یعنی فرهنگ ما بخشی از اسلام، پیش از اسلام و غرب که سه بخش اصلی هستند تشکیل شده است.

وی با اشاره به این که فرهنگ یکی از اجزا اصلی باورهاست افزود: این فرهنگ اگر از اسلام نشات گرفته باشد ناخودآگاه نگاهی که به کرونا می توانند داشته باشد آن را امتحان الهی قلمداد کرده و سعی بر پیروزی دارد و کسانی که این باور را ندارند آن را بعنوان یک بیماری خارج از اداره خدا می‌دانند که اگر بتوانندبین جسم و محیط اطراف تعادل ایجاد کنند پیروز و در غیر اینصورت مبتلا می‌شوند و بدلیل شرایط خاص این بیماری افراد برای احوالپرسی به او سرکشی نکرده و با این وضعیت فرد دچار استرس و احساس تنهایی می‌کند و اگر در نتیجه آن فرد مبتلا فوت کند بازماندگانش بدلیل عدم امکان برگزاری، تسلی خاطر بدست نمی‌آورند.

وضع کنونی توده جامعه با وجود این ویروس چگونه است؟

این استاد جامعه شناس بیان کرد: توده مردم ما از نظر باور متکی به اسلام و در این بحث را نتیجه یک امتحان قلمداد کرده و می توانند با آن کنار بیایند اما جامعه شامل بخش‌های متعدد و مختلفی است در صورتی که وضعیت اقتصادی جامعه به همین منوال حرکت کند و عده ای بیکار باشند می‌تواند موجب نارضایتی باشد و باید مسئولان چاره اندیشی کنند البته دیگر کشورها نیز به همین صورت هستند و سلاحی بهتر از ما نداشته و می توان ادعا کرد ما بهتر توانسته‌ایم این ویروس را مهار کنیم.

کرونا و انگ اجتماعی

وحدت پناه با ابراز تاسف از موضوع انگ اجتماعی عنوان کرد: اصولا جوامع در مواجهه با بیماری جدیدالورود موضع گیری خاصی دارند و بازار شایعات گرم است چون وقتی در حوزه اطلاعات عمومی مطلب جدیدی برای انتشازر نداریم، مردم برای تکمیل اطلاعات عمومی به طرف شایعات رفته و این گرمی باعث می‌شود.

وی گفت: در نتیحه بیش از آنچه باید با این ویروس برخورد کارشناسانه شود عامیانه مواجهه و در نتیجه بیمار مبتلا را با دید تحقیر آمیز و نامطلوب تلقی و یک نوع انگ اجتماعی را به فرد بیمار می‌زنند که از نظر روانی می‌تواند فشار سنگینی بر بیمار و خانواده وی داشته باشد.
ساختار جامعه پس از مواجهه با کرونا

این استاد دانشگاه در تشریح چگونگی ساختار جامعه پس از کرونا ادامه داد: چون ساختار جامعه چند بعدی است در بین جامعه شناسان، جامعه را به ۴ بخش تقسیم و آن را یک نظام تلقی می‌کنند که به اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تقسیم شده که بحث سیاسی آن کمتر مطرح شده و اجتماعی آن شامل خانواده، آموزش و ورزش است. که در خانواده چون افراد ساعات خاصی وارد منزل می شدند بگو مگویی وجود نداشته اما در بحث کرونا باعث شده در خانواده و جمع حاضر امکان اصطکاک بیشتر می‌شود و در موضوع آموزش نیز چون مکان خاصی برای تعلیم و تعلم وجود دارد یا فرزندان توجه نمی‌کنند و یا اگر درسخوان باشند مدت زمان حضور در خانه بیشتر و مزاحمت کاری برای والدین بوجود می‌آورند.